حرکت به سوی جامعه ای بدون پول نقد: انواع . مزایای اصلی
پول نقد پادشاه است! این نقل قول با تهدیدی جدی روبرو است، چرا که دنیا در حال حرکت به سمت جامعه ای بدون پول نقد است. گرایشات مالی اخیر نشان از جایگزینی پول نقد فیزیکی با پول دیجیتال دارند. بسیاری از کشورها به صورت فعالانه، در حال تلاش برای حذف پول نقد در گردش مالی خود هستند و سوئد در این زمینه پیشتاز است.
پول نقد در سوئ دیگر پادشاه نیست! به همین دلیل است که سوئد به عنوان پیشگام جامعه بدون پول نقد شناخته شده است. سالهاست که اتوبوس ها پول نقد دریافت نمی کنند. 900 شعبه از 1600 شعبه بانک های سوئدی سپرده نقدی نمی پذیرند.
اما تاثیر پرداختهای بدون پول نقد فقط شامل سوئد نیست. نمودار زیر نشان دهنده افزایش تراکنشهای بدون پول نقد طی سالها در مناطق مختلف است.
روند صعودی این نمودار به وضوح نشان از این است که به زودی دنیا به جامعه ای بدون پول نقد تبدیل خواهد شد. با وجود این، مردم سوالات زیادی در ذهن خود دارند؛ از جمله:
جامعه بدون پول نقد، دقیقا چیست؟
انوع مختلف پرداختهای غیر نقدی که جامعه را به سمت بدون پول نقد رهسپار خواهند ساخت، چیست؟
مزایای اصلی جامعه ای بدون پول نقد، چیست؟
در این مقاله، ما به تمام این سوالات با جزئیات کامل پاسخ خواهیم داد. بنابراین اجازه دهید بدون هیچ مقدمهای شروع کنیم.
جامعه بدون پول نقد چیست؟
جامعه بدون پول نقد را می توان به سادگی به عنوان مفهومی اقتصادی یا حالتی توصیف کرد که در آن تمام تراکنش های مالی از طریق انتقال اطلاعات دیجیتال به جای اسکناس یا سکه فیزیکی انجام می شود.
اگر به تاریخ نگاهی بیاندازیم، خواهیم دید که جوامع بدون پول نقد از زمانی که جوامع بشری در مراحل اولیه شکل گیری خود بود، وجود داشته اند. بسیاری از روش های مبادله که فراگیر هم بودند، از این روش تبعیت می کردند، مثل معامله پایای پای معروف.
امروزه پرداخت های غیر نقدی به لطف کارت های نقدی، اعتباری، اپلیکشن های کیف پول همراه و دستگاه های کارتخوان، اپلیکشن های موبایل بانک ها، بانکداری اینترنتی و… به راحتی ممکن شده اند.
انواع پرداخت های غیر نقدی
روش های مختلفی برای پرداخت بدون پول نقد وجود دارد. در اینجا یک به یک آنها را بررسی خواهیم کرد:
کارت های بانکی
کارت های بانکی مانند کارت های اعتباری یا نقدی، از پر استفاده ترین روش های پرداخت غیر نقدی در سرتاسر دنیا هستند. آنها مزایای مختلفی از جمله پرداخت امن، ساده و بسیاری از موارد دیگر را دارند.
یکی از بزرگترین مزایای کارت های بانکی این است که می توان از آن ها برای انجام دادن روش های پرداخت دیجیتالی نیز استفاده کرد. به عنوان مثال کاربر می تواند اطلاعات کارت بانکی خود را در کیف پول دیجیتالی تلفن همراه یا دیگر ایپلیکشن های پرداخت دیجیتال ذخیره کند و به کمک آن پرداخت های غیر نقدی خود را انجام دهد. همچنین می توان از کارت های بانکی در خریدهای آنلاین، در دستگاه های کارتخوان، تراکنش های آنلاین و … نیز استفاده کرد.
USSD
USSD مخفف Unstructured Supplementary Service Data ( به معنای داده خدمات تکمیلی بدون ساختار ) است که گزینه ای برای پرداخت غیر نقدی برای اشخاصی است که گوشی هوشمند ندارند و آن ها می توانند بدون تلفن هوشمند یا دسترسی به اینترنت نیز پرداخت های خود را انجام دهند.
به منظور استفاده از این سرویس، کاربر باید مطمئن باشد که شماره موبایلی که با آن کد USSD را شماره گیری می کند با شماره تلفنی باشد که برای حساب بانکی خود به بانک داده است، یکسان باشد.
اپلیکشن های کیف پول موبایل
اپلیکشن های کیف پول موبایل به دلیل سرعت، امنیت و راحتی استفاده به سرعت در سرتاسر دنیا مورد توجه قرار گرفتند. این اپلیکشن ها به کاربر امکان واریز، دریافت و ذخیره پول را می دهند. کاربر به راحتی می تواند با اتصال حساب بانکی خود به این اپلیکشن ها به راحتی به کیف پول خود پول اضافه کرده یا پول را در کیف پول خود ذخیره کند. همچنین او می تواند با وارد کردن شماره موبایل، آیدی ایمیل یا اسکن QR کد، برای دوستان، اقوام خود یا هر کسی که می خواهد پول بفرستد. علاوه بر این کاربر می تواند قبض های موبایل، برق و آب و … خود را با کیف پولش پرداخت کند یا سایر پرداخت های خود را انجام دهد.
QR کد
QR مخفف Quick Response و به معنای پاسخ سریع است. این کد دوبعدی دارای الگویی از مربع های سیاه است که در یک مربع بزرگتر قرار گرفته اند. QR کد توسط دستگاه های تصویر برداری مانند گوشی های هوشمند خوانده می شوند.
QR کدها به طور گسترده ای در پرداخت های غیر نقدی استفاده می شوند و برای استفاده از آنها کافی است که کاربر QR کد دریافتی از فروشنده را اسکن کند تا تراکنش انجام شود.
پرداختهای بدون تماس
پرداخت بدون تماس، روشی راحت و مطمئن است که کاربر را قادر می سازد فقط با قرار دادن کارت بانکی خود نزدیک دستگاه کارتخوان، مبلغ خرید خود را پرداخت کند. کارت بانکی می تواند شامل انواع کارت های بانکی باشد همچون کارت های اعتباری، نقدی یا حتی کارت هایی که در NFC یا تکنولوژی RFID استفاده می شود.
از آنجایی که در هنگام پرداخت های بدون تماس وارد کردن هرگونه کد یا امضایی صورت می گیرند، کاربرد آنها بسیار ساده است. علاوه بر این، امکان استفاده از پرداختهای بدون تماس از طریق NFC گوشی هایی که به کیف پول دیجیتالی متصل هستند نیز وجود دارد. به این منظور کافی است که کاربر گوشی خود را در نزدیکی دستگاه پذیرنده قرار دهد. کاربر می تواند پرداخت های خود را از طریق گوشی خود در این حالت در مکان های مختلفی همچون جایگاه های سوخت، عوارضی ها و پارکینگ های که دارای سیستم پرداخت بدون تماس هستند، انجام دهد.
ECS
ESC مخفف Electronic clearance service است و به معنای خدمات ترخیص الکترونیکی است و در بسیاری از کشورها به طور گسترده برای پرداخت های انبوه، اقساط ماهانه ثابت (EMI که هر ماه در تاریخ خاصی مبلغ ثابتی از حساب فرد به عنوان قسط (اصل پول و بهره آن) کسر می شود) ، پرداخت هزینه های خدماتی همچون آب و برق و … و پرداخت هایی همچون سود سهام، حقوق بازنشستگی و حقوق کارمندان، از آن بهره می برند. برای استفاده از این روش نیاز است که از بانک مجوزی دریافت شود و به دلیل دستورالعمل هایی که در آن حداکثر میزان بدهی، مدت اعتبار و هدف تراکنش را کاملا روشن می کنند، آن را به عنوان یک روش پرداخت امن در سیستم بانکی می شناسند.
کارتهای هدیه
کارت های هدیه، راهی بسیار مفید در حذف رد و بدل کردن پول نقد هستند. گیرنده کارت هدیه می تواند به راحتی از کارت هدیه برای اقلام مدنظرش استفاده کند. فروشگاه های زیادی وجود دارند که در هنگام کارت هدیه تخفیفات خوبی را اعمال می کنند.
دستگاه های کارتخوان
در حالت سنتی، دستگاه های کارتخوان چیزی بیش از دستگاهی برای خواندن کارتهای بانکی مشتریان در فروشگاه ها نیستند. با این حال دامنه استفاده از این دستگاه ها در حال گسترش است و آنها هم اکنون در موبایلها نیز از طریق اینترنت قابل استفاده هستند. امروزه دستگاه های کارتخوان دارای انواع فیزیکی، دیجیتالی و موبایلی هستند. دستگاه های کارتخوان موبایلی بیشتر برای کسب و کارهای کوچک که قصد تهیه دستگاه های الکترونیکی به نسبت گران قیمت را ندارند، مناسب هستند و نوع دیجیتال آن از انواع برنامه های کاربردی تحت وب برای انجام شدن عملیات پرداخت بهره میبرند.
تا به اینجا انواع مختلف پرداخت های غیر نقدی را بررسی کردیم؛ در ادامه مقاله قصد داریم که نگاهی به مزایای پرداختهای غیر نقدی بیاندازیم:
مزایای عمده جامعه بدون پول نقد
کاهش هزینه ها و ریسک های تجاری
پرداخت غیر نقدی همزمان خطراتی همچون سرقت پول توسط کارمندان، اسکانس های تقلب و سرقت پول نقد را که برای مشاغل مشکل ساز هستند، از بین می برد. به علاوه هزینه های امنیتی، برداشت پول نقد از بانک، حمل و نقل و شمارش پول را کاهش می دهد.
سرعت تراکنش ها
پرداخت های نقدی هم برای مشتریان و هم برای کارکنان مشاغل زمان بر است. به همین دلیل است که بسیاری از کسب و کارها تصمیم گرفته اند که از پرداخت های غیر نقدی استفاده کنند تا از تراکنش های سریعتر و افزایش کارایی بهره ببرند. تراکنش سریعتر همچنین رضایت مشتریان را به همراه دارد و درآمدها را افزایش می دهد و خطا را کاهش می دهد.
پرداخت های بین المللی یکپارچه
معمولا در زمان ورود به یک کشور خارجی، تبدیل ارز ضروری است. بدین طریق بسیاری از برنامه های پرداخت نقدی، خود طبق نرخ تبدیل ارز مبلغ را محاسبه می کنند و در نتیجه با سرعت بیشتری می توان بسیاری از پرداخت ها حتی در یک کشور خارجی را انجام داد.
جمع آوری بهتر داده های اقتصادی
دولت ها و سازمان ها هزینه زیادی را صرف جمع آوری و بررسی داده های واقعی شهروندان می کنند. این داده ها در طراحی سیاست های اقتصادی مختلف نقش بسزایی دارند. با این حال این فرآیند پرهزینه، زمان بر و کم کارآمد است.
در حالی که تمام پرداخت ها غیر نقدی انجام شده، به صورت تراکنش های مالی ثبت می شوند و ردیابی پول از طریق این سوابق برای دولتها بسیار راحتتر می شود. این سوابق همچنین به دولت ها کمک می کند که پول سیاه و سایر معاملات غیر قانونی را ردیابی کنند.
ابزاری کارآمد برای مبارزه با فساد
تخمین زده می شود که نزدیک به 1.4 میلیارد نفر در جهان کمتر از 1.25 دلار در روز درآمد دارند و حدود 1.26 تریلیون دلار در کشورهای در حال توسعه از طریق فرار از مالیات و رشوه به سرقت می رود. اگر این مبلغ به چرخه اقتصادی کشورها بازگردد، دولت ها می توانند به راحتی زندگی آن 1.4 میلیارد نفر را ارتقا دهند. در اینجا پرداخت های غیر نقدی در این راستا نقش مهمی بازی می کنند و این روش به یکی از بزرگترین ابزارهای مبارزه با فساد و جرایم سازمان یافته در سرتاسر جهان بدل می شود.
اگر کلیه معاملات مردم از طریق زیرساختی که پرداخت غیر نقدی فراهم می کنند، صورت پذیرد، شفافیت کامل در جریان نقل و انتقال پول وجود خواهد داشت. مهم نیست یک سرمایه گذاری خصوصی باشد یا یک کمک بین المللی، در جامعه بدون پول نقد، می توان به صورت دقیق تعیین کرد که پول کجا رفته است و چگونه خرج شده است. هر مقدار پولی که خارج از چارچوب باشد، به راحتی قابل تشخیص است و بلافاصله می توان آن را علامت گذاری و بررسی کرد. این امر تمرکز مجریان قانون و حسابرسان را به بخش خاصی محدود می کند و یافتن و بازگرداندن پول پنهان را راحت تر می کند.
حذف دلالی
مفهوم جامعه بدون پول نقد، مفهومی گسترده و فراتر از تغییر صرف از پرداخت نقدی به پرداخت غیر نقدی است. دلیل پشت آن این است که تغییر صرف، تاثیر عمده ای نخواهد داشت، چرا که شرکتهای خصوصی پیش از این هم در پردازش معاملات شرکت داشته اند. بنابراین حتی اگر ما به این تغییر (از پرداخت نقدی به غیر نقدی) برسیم، ناگزیر متحمل هزینه خواهیم شد.
یک جامعه بدون پول نقد واقعی، جامعه ای است که در آن ارزش کلی مبادله بدون کم و کسر (هزینه های پردازش و یا هر هزینه دیگری) وجود دارد و برای رسیدن به این هدف، به جای بانک ها و هر موسسه مالی دیگری نیاز به حضور دولت ها است؛ تا این امر تبدیل به ابزاری تحت حمایت دولت شود.
پولی که در جامعه بدون پول نقد به دلیل عدم وجود هزینه های پردازش، صرفه جویی می شود، می تواند صرف افراد نیازمند شود. همچنین از این پول می توان برای جوانسازی حوزه های که دچار فرسودگی مالی شده اند، بهره برد.
در جامعه بدون پول نقد واقعی، همه به سرمایه دسترسی دارند. این جامعه در کنار نقل و انتقال پول و خدمات بانکی و پرداخت ها، نقشی اساسی در شمول مالی در سرتاسر دنیا ایفا خواهد کرد.
نتیجه گیری
تا رسیدن به جامع های کاملا بدون پول نقد سالها فاصله است. اما پیشرفت بزرگ در حوزه فین تک می تواند به خوبی این دوره را کوتاه سازد. با معرفی فناوری های پیشرفته و بهبود متداوم فناوری های موجود، ما احتمالا شاهد پرداخت های غیر نقدی سریعتر، شفافتر و مطمئن تری خواهیم بود. اما فقط زمان زمان نشان خواهد داد که کی ما واقعا به جامعه ای بدون پول نقد بدل خواهیم شد.